Atölye Keremikoo dan yeni başlayan ve başlayacak seramikçilere tavsiyelerimiz.
Öncelikle iş veya hobide olsa ne kadar zor ve bir o kadarda zevkli bir konuya sarıldığınızı bilin. Seramiği öğrenmenin sonu, yeterlilik belgesi yoktur, sonsuz, uçsuz bucaksız bir deryadır. Fırın çıkışı bir olumsuzlukla karşılaşıp onu düzeltmek için yeni bir şey öğrenebilirsiniz. Tabii fırın çıkışı tam tersi bir iftihar vesilesinde olabilir ki, arzu edilende budur. Başlangıç olarak bir kursa ama iyi bir kursa gitmenizde büyük yarar var, birçok şeyler yap boz yöntemi ile de yapılabilir ama hem zaman kaybı hem de yanlış saplantılar oluşabilir.
Kendinizi atölye kurmaya hazır ettiğiniz zaman yatırım harcamalarında önce neler alacağınıza kararlar vermeli ve bu konuda bilgi toplamalısınız. En önemli alet fırınınız olacaktır ve atölyeler için genelde elektrikli olurlar. Gazlı fırınların hem yakıt açısından tehlikesi vardır hem de karbon dioksit gazının çıkması için bacası olması sebebi ile küçük mekanlarda kullanılmaz, ama bahçeniz varsa bir sundurmanın altında kurabilirsiniz. Yapacağınız ürünlerin ebadına ve pişme derecenize peşin karar verip, bağlı elektrik gücünüze göre de fırın seçin. Muhakkak o anki ihtiyacı değil gelecekteki şartlarınızı düşünün. Elektrik tesisatı 2 türlü olabilir, tek faz veya 3 faz (trifaze). Monofaze ev tipi, yani tek faz 220 volt tur, trifaze ise fazlar arası 380 volttur. Monofaze bir tesisat trifaze ye çevrilemez ancak trifaze den monofaze olarak istifade edilebilir. Önce atölyenizin elektrik tipini şebekeden kaç kilovat çekebileceğinizi danışın. Vasat bir apartman dairesinde standart güç yaklaşık (ev tipi) monofaze ve 5 …6 kilovat tır, bu güçle en çok 30x30x30 cm iç ölçülerinde 1100 derecelik bir fırın çalıştırabilirsiniz. Eski binalarımızda şimdi kombiye dönüşen eski, merkezi ısıtma sistemli binalarda brülörden kalma 10 kilovata kadar üç faz cereyan olabiliyor. Elektrikli fırınların bulunduğu odada havalandırma sağlayan bir fan şarttır. Atölyelerde fırının altında ve yanlarında en yakın yerden en az 50 cm kadar hava boşluğu kalmalı. Üstte ise kaçan hava yukarı çıkacağından dolayı bu boşluk bir metreyi bulmalıdır. İkinci yatırımınız öğrenmek istiyor veya biliyorsanız tornanız olacaktır ki fazla yorumda bulunmaya gerek yok, en zevkli ama bir o kadarda zor şekillendirme tekniğidir.
Öğrenme kısmında adım adım ilerlemekte fayda var, çamuru şekillendirmede en basiti plaka açma ve helezonlama yöntemleridir. Bunlarla başlayıp çamurla iç içe olduktan sonra çömlekçi tornasına geçmek en doğrusudur.
Ne yaparsanız yapın seramik tozlu bir ortam yaratır, bu toz sırlı malı da bozabilir, şekillendirme ve rötuşun sırlama ile ayrı mahaller olmasında yarar var. Yüksek ses çıkaran alet edevata, karıştırıcı vs. gibi, dikkat edin, bazı komşular sıkıntı yaratabilir. Kovaları vs. değil, elinizi yıkarken bile su doğrudan tesisata gitmesin, elinizdeki çamur bulaşımı veya sır kısa zamanda tesisatı tıkar, pahalı bir problemle karşılaşırsınız. Bunu çözmenin basit yolu 2 adet kova kullanmak. Elinizin kaba çamurunu bu kovada alırsınız, daha sonra ikinci kovada çalkalayıp muslukta son temizlik yapılabilir. Diğer bir yol üç bölmeli arıtma koymak. Bu sistemde lavabodan kirli su birinci hazneye akar, bu haznede biriken suyun çamurlu kısmı dibe çöker, hazne dolunca temiz su üstten ikinci bölmeye akar, aynı çökme burada da tekrarlanır ve temize yakın, posasız su son bölmeye dökülüp, tekrar çöküp üstten tesisata gider. Her yer dolunca da bir kürekle oturan çamuru boşaltırsınız, boşaltırken kokar ama çaresi yok, en verimli yol budur. Tesisata gitmesi en tehlikeli maddede alçıdır, donar kalır, kesinlikle lavaboya girmemelidir.
Diğer önemli bir noktada püskürtme yönteminden doğar, sırı fırça ile, daldırarak veya dökerek tatbik etmeyecekseniz pistole ye (sır tabancası) gerek duyacaksınız. Kompresör ve sırçanızın havaya giden kısmını emen bir kabin olmalı ve hava emme gücünün yeterli olması da sağlığınız açısından şarttır. Kullanım alanı 70×70 cm’e kadar olan bir kabinde en az 2000 m3/saatlik bir fan olmalı. Bu kadar kuvvetli bir fanında sesi çoktur, 54 desibelin üzerine çıkmasa iyi olur. Tabanca atarken toz maskesi takmayı ihmal etmeyin, tabancanın yakınlarında da pis havayı dışarı atan bir kuvvetli fan bulunmalı. Son yıllarda gelişen elektrikli ve dolayısı ile toz etmeyen tabancalarda kullanılabilir, bunlar sırı toz olarak değil sıvı olarak püskürtürler. Bu sebep ile de kullanımları daha kolaydır, ayrıca kompresör ve toz emme sistemi yatırımına da gerek kalmaz.
Seramik hammaddelerinin içinde sağlığa zararlı çeşitlerde bulunur, bu sebeple boya sır gibi maddelerinizi kapaklı kavanozlarda muhafaza edin, naylon torbalarda değil. Zararlı hammaddelerinizin kabına da muhakkak bu hususu gösteren etiketler takın.
Sevgilerimle
Aziz Gorbon
